• Managers die autoritaire taal gebruiken, zijn vaak minder effectief bij het creëren van draagvlak op de werkvloer.
  • Het is eigenlijk een teken van onzekerheid, omdat ze dergelijk gedrag nodig denken te hebben om hun eigen rol te bevestigen.
  • Als je geconfronteerd wordt met zo’n manager, heb je een aantal opties om de situatie aan te pakken.

Anna weet even niet hoe ze moet reageren. Ze is halverwege de dertig en heeft zo’n vijftien jaar werkervaring, als ze tijdens een Zoom-gesprek de volgende openingsvraag krijgt van een manager die ze als teamleider voor het eerst spreekt voor een nieuw project: “Vertel. Wat weet je over mij en mijn team?”

Anna (niet haar echte naam) legt uit wat er vervolgens gebeurde: “Ik keek hem sprakeloos aan. En hij zei meteen: ‘Niks dus’.” Het is niet zo dat Anna helemaal niks wist, maar ze wilde niet met een willekeurig antwoord komen.

Daarna stelde ze zich een uur lang uiterst terughoudend op tijdens de meeting. Anna had de deelname van haar team aan het project al toegezegd en wilde daar niet meer op terugkomen.

Maar het werd er op z’n zachtst uitgedrukt niet beter op. “Hij uitte kritiek op alles wat we deden en lag steeds dwars. Hij heeft mijn team eigenlijk helemaal niet benut en had alles net zo goed zelf kunnen doen.”

Vormen van autoritair gedrag

Autoritair taalgebruik leidde in dit geval tot twee problemen:

  • Er kon geen wederzijds respect meer worden opgebouwd in het projectteam. De manager had zichzelf ingeprent dat Anna incompetent was en Anna kreeg de indruk dat hij niet over de gewenste sociale vaardigheden beschikte.
  • De eerste bijeenkomst van het project was niet meer doelgericht.

De manager creëerde zo vanaf het begin van het project een situatie die tot gevolg had dat alle betrokkenen hun werk minder goed konden doen.

Zogenoemde 'testvragen' waarmee je een ander willekeurig op de proef stelt, zijn een veel voorkomende vorm van autoritair taalgebruik. Ze refereren aan een patroon uit de schooltijd: de leraar stelt een vraag aan een kind en als het antwoord daarop niet klopt, heeft het kind gefaald. Deze benadering benadrukt een ongelijke gezagsverhouding.

Andere voorbeelden van autoritair of intimiderend taalgebruik zijn het veelvuldig gebruik van intern bedrijfsjargon, zoals specifieke afkortingen, of bepaalde specialistische, technische woorden. Dit kan bedoeld zijn om degenen die bepaalde begrippen niet kennen het gevoel te geven dat ze minder competent zijn of er niet bij horen.

Autoritair taalgebruik is vaak een teken van onzekerheid, want de spreker heeft het nodig om de eigen rol te bevestigen en denkt daarbij het recht te hebben zich boven een ander te stellen. Goede managers weten doorgaans dat het juist averechts werkt als je probeert anderen onzeker te maken.

Wat doe je tegen een autoritaire toon?

Rustig blijven is vaak de beste reactie als je autoritair wordt bejegend. Wie rustig blijft, koopt tijd.

Vervolgens moet je je als werknemer afvragen of je per se moet samenwerken met iemand die zich autoritair gedraagt. Voor zzp'ers is het relatief makkelijk om afstand te houden: zij kunnen beslissen om geen opdrachten meer aan te nemen en hoeven dat verder ook niet uit te leggen.

Voor werknemers in vaste dienst en stagiairs is de keuze lastiger. Maar er zijn toch een aantal manieren om zo min mogelijk last te hebben van autoritaire managers:

1. Houd afstand: Het heeft geen zin om steeds opnieuw tegen dezelfde muur aan te lopen. Een paar dagen vakantie kunnen daarbij helpen, maar probeer anders gewoon de persoon zoveel mogelijk te vermijden en het contact tot een minimum te beperken.

2. Prioriteiten stellen: Ben je tevreden over je huidige baan en functie? Dan kan het lonen om nog een tijd te blijven. Zo niet, dat is het tijd voor...

3. Alternatieven zoeken: Een andere afdeling? Een ander team? Of toch een heel ander bedrijf? Wie oplossingen niet alleen bij zichzelf zoekt, maar breder binnen het bedrijf of elders op de arbeidsmarkt, creëert meer opties om het probleem op te lossen.

Natuurlijk kan het ook lonen om toch te investeren in de relatie met een autoritaire manager. Als je een werkbare relatie weet op te bouwen, kun je wellicht rekenen op goede ondersteuning en minder last krijgen van het autoritaire gedrag.

Dit artikel verscheen in uitgebreidere vorm op Business Insider Deutschland.

[activecampaign form=20]

Lees meer over problemen op de werkvloer: